اهمیت ادبیات کودک و نوجوان از آن‌جا ناشی می‌شود که در چند زمینه کلیدی و زیرساختی حضور فعال دارد: نخست با رشد زبان و مهارت‌های ارتباطی، کودک را به دنیای واژگان و بیان احساسات وارد می‌کند و توان گفت‌وگو و نوشتن را در او تقویت می‌سازد. از سوی دیگر، ادبیات همچون پلی است میان واقعیت و خیال؛ جایی که قوه تخیل و خلاقیت کودک با روبرو شدن با شخصیت‌ها و موقعیت‌های گوناگون جان می‌گیرد. داستان‌ها به بچه‌ها یاد می‌دهند که چگونه فکر کنند، نتیجه بگیرند و در انتخاب‌های اخلاقی و اجتماعی درست بیاندیشند.

اما نقش ادبیات فقط به این موارد محدود نمی‌شود. آشنایی با فرهنگ‌های دیگر، پذیرش تفاوت‌ها، درک ارزش‌های انسانی، تقویت اعتماد به نفس و حتی کاهش اضطراب از برکات حضور کتاب در زندگی کودک است. کودک وقتی در داستان‌ها شخصیت‌هایی شبیه خود می‌بیند یا با قهرمانان همذات‌پنداری می‌کند، به این باور می‌رسد که خودش نیز می‌تواند قهرمان زندگی‌اش باشد.

در این میان، “روز ادبیات کودک و نوجوان” که در تقویم ایران معمولاً به ۱۸ تیرماه اختصاص دارد، فرصتی ارزشمند و نمادین برای توجه دوباره به نیازهای فرهنگی نسل کودک و نوجوان است. این روز می‌تواند بهانه‌ای باشد برای زنده نگه داشتن یاد و نام نویسندگان، شاعران و تصویرگران این حوزه و ارتقای جایگاه کتاب و مطالعه در میان کودکان و نوجوانان.

اهمیت گرامی‌داشت این روز به ویژه در افزایش آگاهی و جلب توجه خانواده‌ها، معلمان، فعالان فرهنگی و حتی خود بچه‌ها به نقش تعیین‌کننده کتاب و ادبیات در زندگی‌شان خود را نشان می‌دهد. برگزاری مراسم، جشن‌های کتاب، مسابقه‌های داستان‌نویسی و کتاب‌خوانی، بچه‌ها را به دنیای مطالعه نزدیک‌تر می‌کند و باعث کشف استعدادها و علاقه‌مندی‌های تازه در آن‌ها می‌شود. همچنین معرفی نویسندگان و آثار ارزشمند، به بچه‌ها این امکان را می‌دهد که با ادبیات فاخر ایرانی و جهانی بیش‌تر آشنا شوند؛ چه‌بسا یک برنامه ساده، مسیر زندگی یک کودک را تغییر دهد و او را به نویسنده یا دوست‌دار کتاب تبدیل کند.

متاسفانه با وجود این اهمیت، روز ادبیات کودک و نوجوان در ایران اغلب به چند خبر کوتاه یا مراسم محدود ختم می‌شود و کمتر شاهد برنامه‌ریزی گسترده و جلب مشارکت جامعه هستیم؛ آن‌چنان که حتی بسیاری از خانواده‌ها و بچه‌ها از وجود چنین روزی بی‌خبر می‌مانند.

در حالی که اگر به این روز و پیام آن توجه واقعی و جدی شود، می‌تواند به نقطه عطفی برای فرهنگ کتاب‌خوانی و رشد ادبیات سالم و خلاق ایرانی بدل گردد. چرا که توجه به ادبیات کودک و نوجوان، یعنی سرمایه‌گذاری بر آینده‌ای روشن‌تر، مهربان‌تر، پرسشگرتر و خلاق‌تر برای ایران.