نویسندهپروین بابایی
کد یادداشت1833
تاریخ انتشار۱۴۰۴/۶/۵, ۱۸:۱۵:۳۸
جستجو
در حال بارگیری
تراکتور روم
مرجع بحث های پیرامون تراکتور
یادداشت
لبوبو؛ عروسکی که جهان اسباب‌بازی را به سایه برد
پروین بابایی

لبوبو؛ عروسکی که جهان اسباب‌بازی را به سایه برد

در دنیای پررقابت اسباب‌بازی‌ها، گاهی محصولی ناگهان پدیدار می‌شود که همه آنچه پیش از خود بوده را به حاشیه می‌راند. عروسک لبوبو چنین پدیده‌ای است؛ بدون پیشینه داستانی یا شخصیت کارتونی، اما با قدرتی شگفت‌انگیز که توانسته بازار جهانی را تسخیر کند. راز این موفقیت در ظاهر بامزه و ترسناک آن خلاصه نمی‌شود؛ بلکه در سازوکارهای روانی و اجتماعی‌ای نهفته است که حتی بی‌داستان‌ترین پدیده‌ها را به معنا و محبوبیت می‌رساند.
لبوبو؛ عروسکی که جهان اسباب‌بازی را به سایه برد

بازار اسباب‌بازی همواره شاهد ورود شخصیت‌های جدید بوده است؛ باربی با دنیایی از نقش‌ها و روایت‌ها آمد، هلو کیتی با پیشینه فرهنگی ژاپنی‌اش جهانی شد. اما امروز، لبوبو در مرکز توجه ایستاده و تمامی رقبای پیشین را در سایه خود فرو برده است. این عروسک کوچک با گوش‌های بلند، چشمان اغراق‌شده و دندان‌هایی که هم بامزه‌اند و هم کمی ترسناک، بدون آنکه قصه یا انیمیشنی پشت سرش داشته باشد، توانسته به پدیده‌ای جهانی بدل شود.

پرسش اصلی اینجاست: چگونه چیزی که هیچ پیش‌زمینه روایی ندارد، می‌تواند تا این حد معنا پیدا کند؟ پاسخ را باید در دو سازوکار دید. نخست، ظاهر انعطاف‌پذیر و جهانی (کراس‌کالچرال) آن است. چون شخصیتش محدود به فرهنگ خاصی نیست، هر کسی می‌تواند داستان شخصی خود را به آن بیفزاید. کودک می‌تواند آن را قهرمان بازی‌های ذهنی‌اش کند، نوجوان آن را نماد هویت و سلیقه خاص خود بداند، و کلکسیونر آن را قطعه‌ای ارزشمند در مجموعه‌اش جای دهد. دوم، در عصر شبکه‌های اجتماعی، معنا لزوماً از طریق داستان از پیش‌نوشته‌شده منتقل نمی‌شود؛ بلکه از طریق بازنشر، همراهی جمعی و موج‌های رسانه‌ای شکل می‌گیرد. مردم وقتی مدام تصویری از لبوبو می‌بینند، خود به آن معنا و ارزش می‌دهند.

افزون بر این، مکانیسم جعبه‌های شانسی (Blind Box) نقشی کلیدی ایفا کرده است. خریدار هرگز نمی‌داند در جعبه چه نسخه‌ای از عروسک پنهان است. این رازآلودی، هیجان و میل به تکرار خرید را تقویت می‌کند و زمینه‌ای برای ایجاد بازار ثانویه و خریدوفروش نسخه‌های کمیاب فراهم می‌سازد.

همزمان، قدرت شبکه‌های اجتماعی چرخه دیده‌شدن را تسریع کرده است. بازنشر بی‌پایان تصاویر لبوبو در فضای مجازی، آن را به بخشی از فرهنگ بصری معاصر تبدیل کرده و میل عمومی برای داشتنش را تشدید کرده است. در نتیجه، لبوبو از یک عروسک ساده فراتر رفته و به کالایی دوگانه بدل شده است: هم بازیچه برای کودکان، هم نماد و شیء کلکسیونی برای جوانان و بزرگسالان.

امروز نشانه‌های این محبوبیت را می‌توان در همه جا دید؛ از نسخه‌های اصل که با همکاری برندهای بزرگ عرضه می‌شوند تا نسخه‌های تقلبی که در دست‌فروش‌های خیابانی یافت می‌شوند. این گستردگی نشان می‌دهد لبوبو نه صرفاً یک محصول، بلکه یک جریان اقتصادی و فرهنگی است که تمام زنجیره بازار را، از خرده‌فروشی‌های کوچک تا تجارت کلان جهانی، دربر گرفته است.

لبوبو در حقیقت نسخه امروزی همان موجی است که زمانی باربی یا هلو کیتی ایجاد کردند، اما با تفاوتی مهم: این بار سرعت و دامنه تأثیرگذاری به واسطه شبکه‌های اجتماعی و اقتصاد دیجیتال به مراتب بیشتر است. پدیده‌ای که نشان می‌دهد در جهان امروز، داشتن یک داستان از پیش‌نوشته‌شده دیگر ضرورتی ندارد؛ کافی است طراحی منحصربه‌فرد، مکانیزم عرضه هوشمندانه و موج رسانه‌ای هم‌زمان عمل کنند تا عروسکی کوچک، جهانی بزرگ را زیر سایه خود ببرد.

< M >