جشنواره موسیقی موغام که این روزها در شهر تبریز در حال برگزاری است، در صدا و سیما مهجور واقع شده و اخبار آن تنها از طریق شبکه های اجتماعی قابل پیگیری است. زاویه تلویزیون کشورمان با پخش زنده موسیقی و نمایش ساز حکایتی تکراری است که بازگویی آن جز تازه کردن ملالی کهنه، ثمری به بار نمی آورد و سالهاست که آنچه از جشنواره های موسیقی در تلویزیون نقل می شود محدود به یک خبر کوتاه از جشنواره موسیقی فجر است و جز این تلویزیون رابطه حسنه ای با موسیقی بخصوص موسیقی اصیل و سنتی ندارد. گاهی هنرمندان موسیقی های محلی نیز به تلویزیون دعوت می شوند که آن هم با محدودیتهای پیچیده خود همراه است.
در حالی که فضا برای دسترسی مردم به انواع محصولات موسیقی از هر سطح و سبکی باز است و سیاستها و رویکردهای گفتمان رسمی فرهنگ و هنر کشور نیز بر اشاعه و ترویج سبکهای اصیل و بومی تاکسد دارد، اما تلویزیون به عنوان رسانه اصلی این گفتمان، روی خوشی به موسیقی و در این میان جشنواره های معدود و انگشت شمار موسیقی نشان نمیدهد.
این در حالی است که پخش برنامههای موسیقی سنتی و محلی از تلویزیون میتواند نقش بسیار مهمی در ترویج فرهنگ بومی ایفا کند. موسیقی سنتی و محلی، ریشه در تاریخ و فرهنگ یک منطقه دارد و بازتابدهنده آداب و رسوم، باورها، و ارزشهای آن منطقه است. پخش این نوع موسیقی از تلویزیون میتواند به موارد زیر کمک کند:آشنایی نسل جوان با فرهنگ بومی: بسیاری از جوانان امروزی با فرهنگ و موسیقی سنتی خود بیگانه شدهاند. پخش برنامههای موسیقی سنتی از تلویزیون میتواند این فرصت را برای آنها فراهم کند تا با ریشههای فرهنگی خود آشنا شوند و به آن افتخار کنند.
تقویت هویت ملی: موسیقی سنتی و محلی، بخشی از هویت ملی ماست. ترویج این نوع موسیقی میتواند به تقویت حس تعلق خاطر به وطن و هویت ملی کمک کند.ایجاد نشاط و شادابی در جامعه: موسیقی سنتی و محلی، سرشار از شور و نشاط است. پخش این نوع موسیقی از تلویزیون میتواند به ایجاد فضایی شاد و پرانرژی در جامعه کمک کند.
حمایت از هنرمندان موسیقی سنتی و محلی: پخش برنامههای موسیقی سنتی از تلویزیون میتواند به دیده شدن هنرمندان این حوزه و حمایت از آنها کمک کند.
متاسفانه، بیتوجهی تلویزیون به موسیقی سنتی و محلی، باعث شده تا این نوع موسیقی در حاشیه قرار گیرد و فرصت معرفی و ترویج آن از دست برود. لازم است که مسئولان صدا و سیما با درک اهمیت این موضوع، رویکرد خود را نسبت به موسیقی سنتی و محلی تغییر دهند و برنامههای بیشتری را به این نوع موسیقی اختصاص دهند.
به نظر میرسد که بیتوجهی تلویزیون به پوشش اخبار جشنوارههای موسیقی محلی و سنتی، بهویژه جشنوارهای مانند جشنواره موسیقی موغام، با سیاستهای ترویج هویت ایرانی و فرهنگ بومی تناقض دارد.
تلویزیون به عنوان رسانه ملی، وظیفه دارد فرهنگ و هنر ملی را به بهترین نحو به مردم معرفی و ترویج کند. نادیده گرفتن رویدادهای مهمی مانند جشنوارههای موسیقی اصیل، این وظیفه را زیر سوال میبرد. اگر هدف، تقویت حس هویت ملی و اشاعه فرهنگ ایرانی است، پخش اخبار و مستندات این جشنوارهها باید در اولویت قرار گیرد. موسیقی سنتی و محلی، جزء جدایی ناپذیر هویت فرهنگی ایرانی است. این موسیقیها معرف تاریخ، آداب و رسوم، و باورهای مناطق مختلف کشور هستند.
بیتوجهی به آنها به معنای بیتوجهی به بخشی مهم از هویت ملی است. در حالی که اغلب شعارهای رسمی در حوزه فرهنگ و هنر، بر ترویج سبکهای اصیل و بومی تأکید دارند. اما عملکرد صداوسیما، به خصوص در پوشش جشنوارهها، نشان دهنده فاصله قابل توجه بین شعار و عمل است. این تناقض، اعتماد عمومی به ادعاهای رسمی در این زمینه را کاهش میدهد.
همچنین عدم پخش اخبار جشنوارهها از تلویزیون، به معنای محدود کردن دسترسی عموم مردم به اطلاعات فرهنگی مهم است. این در حالی است که بسیاری از مردم، مخصوصا در مناطق دور افتاده، به اینترنت و شبکههای اجتماعی دسترسی ندارند. بنابراین، تلویزیون باید وظیفه خود را در ارائه اطلاعات فرهنگی به تمام اقشار مردم، به صورت عادلانه انجام دهد. در مجموع، میتوان گفت بیتوجهی تلویزیون به پوشش اخبار جشنوارههای موسیقی محلی و سنتی، نشان از وجود تناقض آشکار بین سیاستهای اعلام شده در حوزه فرهنگ و هنر و عملکرد واقعی این رسانه ملی دارد. این مسئله نیاز به بازنگری جدی در سیاستها و برنامهریزیهای صداوسیما دارد.