ثمینه باغچه‌بان، نویسنده و پژوهشگر کودک و نوجوان، در سال ۱۳۰۴ در تبریز و در نخستین کودکستان ایران، «باغچه اطفال» زاده شد. کودکی و نوجوانی او در محیطی گذشت که آمیخته با آموزش، خلاقیت و مهر به کودکان ناشنوا بود؛ راهی که پدرش، جبار باغچه‌بان، آغاز کرده بود و او تا پایان عمر ادامه داد.

از همان سال‌های نخست تحصیل، همزمان به تدریس در مدرسه کر و لال‌ها پرداخت و بعدها برای ادامه تحصیل در رشته آموزش و پرورش ناشنوایان راهی آمریکا شد و از دانشگاه کلمبیا در مقطع کارشناسی ارشد فارغ‌التحصیل شد. او پس از بازگشت به ایران، با حضور در جلسات علمی و آموزشی در کنار چهره‌های بزرگی همچون عباس یمینی شریف، لیلی آهی و توران میرهادی، نقشی مهم در تدوین روش‌های نوین تدریس و گسترش آموزش ابتدایی در کشور ایفا کرد.

ثمینه باغچه‌بان علاوه بر مدیریت آموزشگاه باغچه‌بان و ریاست جمعیت کر و لال‌ها، مسئولیت‌های کلیدی همچون بنیان‌گذاری سازمان ملی رفاه ناشنوایان و تدریس در دانشگاه ملی را بر عهده داشت. او در شورای کتاب کودک نیز از فعال‌ترین اعضا بود و با نگارش و ترجمه کتاب‌های ارزشمند، سهمی ماندگار در ادبیات کودک ایران برجای گذاشت.

از میان آثار او می‌توان به «پل چوبی»، «نوروزها و بادبادک‌ها»، «جم جمک برگ خزون»، «آفتاب مهتاب چه رنگه» و «روشنگر تاریکی‌ها» اشاره کرد. همچنین ارائه ترانه فولکلوریک «دویدم و دویدم» به‌صورت کتاب و ویدئوی زبان اشاره، از جمله کارهای نوآورانه او بود که با کمک یونیسف صورت گرفت.

باغچه‌بان با خدمات و آثارش پلی میان آموزش ناشنوایان، ادبیات کودک و فرهنگ ملی ایران ساخت. او زنی بود که زندگی‌اش را صرف روشن‌تر کردن دنیای کودکانی کرد که کمتر دیده می‌شدند. سالروز درگذشت او فرصتی است برای یادآوری نقش بی‌بدیلش در فرهنگ و آموزش ایران؛ نقشی که همچنان الهام‌بخش نسل‌های آینده باقی خواهد ماند.