

تورگوت اویار در چهارم اوت ۱۹۲۷ در آنکارا به دنیا آمد و در خانوادهای نظامی رشد یافت. تحصیلاتش را در مدارس نظامی از جمله مدرسه افسری قونیه و دبیرستان نظامی بورسا گذراند و سالها به عنوان افسر ارتش در شهرهایی چون پوسف و آنکارا خدمت کرد. با این حال، روح سرکش او چندان با انضباط خشک نظامی سازگار نبود و در سال ۱۹۵۸ با کنارهگیری از ارتش، زندگی تازهای آغاز کرد؛ ابتدا با کار در صنعت سلولز و کاغذ در آنکارا و سپس با تمرکز بر ادبیات و نوشتن.
اویار نخستین کتابهایش عرضحال (۱۹۴۹) و ترکیهام (۱۹۵۲) را در قالبهای کلاسیک و با گرایشهای اجتماعی منتشر کرد. اما نقطه عطف کار او با انتشار مجموعه زیباترین عربستان دنیا (۱۹۵۹) رقم خورد؛ جایی که به جای دغدغههای جمعی، به تنهایی، هراس و بحرانهای فردی روی آورد و با زبانی تازه، تصاویر شاعرانهای آفرید که راه را برای شعر مدرن ترکیه هموار کرد.
در دهههای بعد، مجموعههایی همچون تنباکوها خیساند (۱۹۶۲)، هر دوشنبه (۱۹۶۸) و دیوان (۱۹۷۰) نشان دادند که اویار به دنبال آزمونهای مداوم زبانی و محتوایی است. او در این آثار از قالبهای سنتی فاصله گرفت و به تجربههای نو در موسیقی شعر، روایت و تصویرسازی دست زد. در کتاب انجیرِ سنگ را میشکافد (۱۹۸۲)، بازتابی از تنشهای طبقاتی و تحولات اجتماعی ترکیه به چشم میخورد که نشان میدهد اویار تنها در دنیای درونی خود غرق نبود، بلکه نگاهی تیزبین به جامعه نیز داشت.
تورگوت اویار یکی از پایهگذاران جریان "دومین نوگرایی" به شمار میرود. او در کنار ادیپ کانسور و جمال ثریا، شعر را از اسارت سنتهای سختگیرانه رها ساخت و به بیان تجربههای فردی، لایههای پنهان زبان و تصاویر بدیع پرداخت. خود او درباره این رویکرد گفته بود: «ما دنبال آن نبودیم که مصرع بسازیم، بلکه میخواستیم حالتی را به کاملترین شکل بیان کنیم، حتی اگر این به معنای چشمپوشی از شعر باشد.»
زندگی شخصی او نیز رنگ و بوی ادبی داشت. ازدواج دومش با نویسنده و مترجم تومریس اویار سبب شد که پیوندی میان کارهای او در شعر و جریانهای ادبی-ترجمهای ترکیه ایجاد شود. آثار مشترک و همزمانی حضور این دو در مطبوعات، نسل تازهای از خوانندگان را با شعر نو ترکیه آشنا کرد.
اویار در طول زندگی ادبیاش جوایز متعددی دریافت کرد: جایزه شعر یدیتپه برای تنباکوها خیساند، جایزه بهجت نجاتیگیل برای انجیرِ سنگ را میشکافد، و جایزه ادبی بنیاد سِدات سیمَوی برای ساعت بزرگ (۱۹۸۴) که گزیدهای جامع از اشعار اوست.
سرانجام او در ۲۲ اوت ۱۹۸۵ بر اثر بیماری سیروز در استانبول درگذشت، اما میراث شعریاش همچنان زنده است. تورگوت اویار شاعری بود که با جسارت، زبان و معنا را دگرگون ساخت و نشان داد چگونه میتوان در میان هیاهوی قرن بیستم، صدای تنهایی انسان را به گوش جهانیان رساند.

