یادداشت
خان شوشینسکی؛ نغمه ساز کوه‌های مه‌آلود شوشا

خان شوشینسکی؛ نغمه‌ساز کوه‌های مه‌آلود شوشا

صدای خان شوشینسکی، خواننده برجسته آذربایجان، با نوای جاودانه آثارش مانند «شوشانین داغلاری باشی دومانلی» و «گوزل یاریم» همچنان قلب دوستداران موسیقی مقامی و موغام را تسخیر می‌کند. او با اجرای منحصر به فرد خود، موسیقی فولکلوریک را زنده نگه داشت و الگویی بی‌بدیل در هنر موغام شد.
شوشینسکی؛ یادآور کوه‌های مه‌آلود شوشا

اسفندیار اصلان‌اوغلو جوانشیر، مشهور به خان شوشینسکی، در ۲۰ اوت ۱۹۰۱ در شهر شوشی متولد شد و به یکی از بزرگ‌ترین پیشگامان موسیقی مقامی آذربایجان بدل گردید. شهرت او زمانی آغاز شد که در جوانی در یک ضیافت محلی قطعه دشوار «کرد-شاهناز» را با مهارت تمام اجرا کرد؛ پس از این اجرا مردم او را «خان واقعی» نامیدند و استادش، اسلام عبدالله‌اف، لقب «خان شوشینسکی» را به او داد.

نخستین حضور رسمی شوشینسکی در صحنه، در سال ۱۹۲۳ در تالار فیلارمونیک باکو اتفاق افتاد و پس از آن در بسیاری از شهرهای قفقاز جنوبی به اجرا پرداخت. حتی سمد ورغون، شاعر نامدار آذربایجان، در شعر «آذربایجان» از او تجلیل کرده است.

خان شوشینسکی نه تنها در اجرای موغام بی‌بدیل بود، بلکه به عنوان آهنگساز نیز آثار ماندگاری خلق کرد. مشهورترین تصنیف او «کوه‌های شوشا» است که به زادگاهش تقدیم شده است. افزون بر آن، قطعاتی همچون قمریم، آی گوزل و آل یاناغیندا نیز از ساخته‌ها و اجراهای محبوب او هستند که همچنان در حافظه موسیقی آذربایجان زنده‌اند.

او در سال ۱۹۴۳ لقب «هنرمند مردمی جمهوری آذربایجان» را دریافت کرد و در سال ۱۹۵۹ نیز نشان «نشان افتخار» و مدال صدمین سالگرد تولد لنین را به او اعطا کردند. در ۱۹۶۰، با تأسیس «استودیوی موغام» در فیلارمونیک دولتی آذربایجان، آموزش نسل جوان خوانندگان را آغاز نمود و بعدها در مدرسه عالی موسیقی باکو نیز به تدریس پرداخت. در ۱۹۷۱، هفتادمین سالگرد تولد او در تالار فیلارمونیک با شکوهی ویژه جشن گرفته شد.

خان شوشینسکی در ۱۸ مارس ۱۹۷۹ درگذشت و در فخری خیابان باکو به خاک سپرده شد. امروز خیابانی در پایتخت آذربایجان به نام او نام‌گذاری شده است.

صدای پرقدرت و روح‌انگیز خان شوشینسکی نه تنها یادآور اصالت موسیقی آذربایجان است، بلکه الگویی ماندگار از مهارت و خلوص در اجرای موغام به نسل‌های بعدی ارائه می‌دهد و همچنان در دل دوستداران موسیقی مقامی زنده است.

افزودن نظر
< M >