عالیم قاسیموف؛ چهره جهانی موغام
عالیم حمزه‌اوغلو قاسیموف در سال ۱۹۵۷ در روستای نابور از منطقه قوبوستان آذربایجان به دنیا آمد. خانواده‌اش از کودکی به استعداد موسیقیایی او و به‌خصوص علاقه‌اش به موغام آگاه بودند، اما توانایی آموزش رسمی موسیقی به او را نداشتند. اولین ساز موسیقی او دف بود که با پشتکار و علاقه فراوان مسیر هنری‌اش را آغاز کرد. این دف همراه با صدای خاص و متمایز عالیم، زمینه شکل‌گیری مسیر هنری‌اش را فراهم آورد.
عالیم در باکو نزد برجسته‌ترین معلمان مدرسه موغام آموزش دید و تحصیلاتش را در مدرسه موسیقی آصف زینالی (۱۹۷۸-۱۹۸۲) و سپس در دانشگاه دولتی فرهنگ و هنر آذربایجان (۱۹۸۲-۱۹۸۹) گذراند. او شاگرد استاد بزرگ موغام، آغاخان عبدالله‌اف، بود. در ۲۵ سالگی، عالیم نخستین موفقیت بزرگ خود را با کسب جایزه در مسابقه موغام به دست آورد.
از سال ۱۹۸۹، عالیم قاسیموف با گروهی از نوازندگان برجسته مانند برادران منصوروف، جمال (نوازنده تار) و الشن (نوازنده کمانچه) همکاری کرد و گاهی نیز خود دف می‌نواخت. او تا کنون نه آلبوم منتشر کرده است که هر یک نشان‌دهنده عمق هنری و تبحر او در موسیقی موغام است.
عالیم قاسیموف نه تنها در داخل آذربایجان، بلکه در کشورهای متعددی از جمله فرانسه، انگلستان، آلمان، بلژیک، اسپانیا، برزیل، هنگ‌کنگ، ژاپن، ایران و ایالات متحده آمریکا کنسرت اجرا کرده است. آثار او نقش مهمی در معرفی موسیقی موغام و فرهنگ آذربایجان در سطح بین‌المللی داشته‌اند.
موسیقی عالیم قاسیموف، علاوه بر ریشه در سنت عاشیقی آذربایجان، تأثیرات عمیقی از سنت‌های صوفیانه دارد و از اشعار بزرگان ادبیات ترکی و فارسی مانند فضولی، خاقانی شروانی و نظامی گنجوی بهره می‌برد. او اشعار این شاعران را یا به صورت مستقیم به موسیقی درآورده یا از آن‌ها الهام گرفته است.
در سال ۱۹۹۹، به پاس نقش مؤثرش در موسیقی و صلح جهانی، جایزه موسیقی یونسکو (IMC UNESCO) را دریافت کرد. همچنین در سال ۲۰۱۲، در مرحله نهایی پنجاه و هفتمین مسابقه آواز یوروویژن در باکو، در کنار نماینده آذربایجان روی صحنه حضور داشت. در سال ۲۰۱۴، بنیاد حیدر علی‌اف او را با جایزه بین‌المللی «چنار طلایی» تقدیر کرد.
عالیم قاسیموف از سال ۱۹۹۵ به همراه دخترش فرغانه قاسیموفا، یکی از بهترین صدای زن در سنت موغام، به اجرای برنامه می‌پردازد. این همکاری نشان‌دهنده تعهد او به انتقال میراث فرهنگی و موسیقایی موغام به نسل‌های آینده است.
عالیم قاسیموف با صدای پرشور و توانمند خود، نه فقط موسیقی بلکه هویت و فرهنگ عمیق ملت آذربایجان را به جهانیان شناسانده است؛ هنری که پل ارتباطی میان گذشته، حال و آینده این سرزمین فرهنگی است.
