صبح جمعه، اول اوت ۲۰۲۵، آذربایجان یکی از گنجینه‌های زنده موسیقی خود را از دست داد. استاد عارف بابایف، از برجسته‌ترین خوانندگان و معلمان موغام، پس از دوره‌ای از بیماری تنفسی، در بیمارستان مرکزی باکو چشم از جهان فروبست. او که بیش از شش دهه در قلب موسیقی سنتی آذربایجان زیسته بود، نه‌تنها با صدای گرم و تکنیک‌های بی‌نظیرش دستگاه‌هایی چون «سگاه»، «شور» و «رست» را زنده کرد، بلکه با آموزش نسل‌های تازه، میراث فرهنگی وطنش را در امتداد زمان تداوم بخشید.

بابایف در سال ۱۹۳۸ در روستای ساری‌حاجیلی، قلب قره‌باغ به دنیا آمد؛ جایی که از همان آغاز با موغام نفس کشید. پس از تحصیل در آکادمی موسیقی باکو، مسیر حرفه‌ای او به‌سرعت اوج گرفت؛ از اجرای نقش‌های کلاسیک در تئاتر اپرا گرفته تا سولیستی در فیلارمونی ملی. اما چیزی که او را فراتر از یک خواننده صرف قرار می‌داد، درک عمیق او از روح موغام بود—درکی که آن را به زبان موسیقی و آموزش، به نسل‌ها انتقال داد.

در دهه‌های بعد، بابایف نه‌فقط اجرا کرد، که آموخت؛ نخستین استاد موغام در مدرسه «بولبول» بود، به مقام «پروفسور موغام» رسید و ده‌ها هنرمند جوان را پرورش داد. آثار او امروز در بایگانی تلویزیون و در قلب دوست‌داران موسیقی جاودانه شده‌اند. جوایز متعددی چون نشان شرف، استقلال و در نهایت جایزه حیدر علی‌اف گواهی است بر جایگاهی که در تاریخ فرهنگی کشورش داشت.

امروز با رفتن او، صدایی از گذشته خاموش شد، اما پژواک آن، همچنان در هر اجرای اصیل موغام شنیده خواهد شد. نسل‌ها بعد، وقتی به نغمه‌های آرازباری یا قره‌باغ شیکسته‌سی گوش می‌سپارند، رد انگشتان عارف بابایف را روی تار موسیقی آذربایجان خواهند یافت.

او دیگر نیست، اما هر بار که موغام جان می‌گیرد، روح او نیز با آن زنده خواهد بود.