کودکی بیرنگ؛ سهم تبریز از شهر دوستدار کودک
اعلام تبریز بهعنوان «شهر دوستدار کودک» اگرچه در نگاه اول خبری امیدبخش به نظر میرسد، اما کافی است نگاهی به زندگی روزمره کودکان این شهر بیندازیم تا ببینیم فاصلهای جدی میان این عنوان و واقعیتهای موجود وجود دارد. بر اساس شاخصهایی که یونیسف و دیگر نهادهای معتبر جهانی برای شهر دوستدار کودک تعریف کردهاند، در چنین شهری کودکان باید از دسترسی رایگان و آسان به فضاهای بازی استاندارد و فضای سبز، امنیت و سلامت در کوچه و خیابان، هوای پاک و محیط شهری مناسب، امکانات برابر برای همه گروههای اجتماعی و فرصت رشد همهجانبه برخوردار باشند. اما کودکان تبریزی تا چه اندازه میتوانند از این حقوق اساسی خود بهرهمند باشند؟
متأسفانه بسیاری از محلههای تبریز نه تنها از فضای بازی امن و کافی محروماند، بلکه حتی پارکهای کوچک محلی هم گاه وسایل بازی فرسوده یا ناکافی دارند و فرصت بازی و تحرک آزادانه برای کودکان به یک آرزو تبدیل شده است. شهربازیهای سرپوشیدهای که در سطح شهر پراکندهاند نیز نه تنها به دلیل قیمت بالا در دسترس همه خانوادهها نیستند، بلکه به دلیل محدودیت فضا و تنوع پایین وسایل، نمیتوانند پاسخگوی نیاز اساسی کودکان شهر به بازی، تحرک و شادی باشند. خیابانها و کوچهها نیز به دلیل نبود ایمنی کافی، شلوغی، ترافیک و کمبود پیادهروهای استاندارد، عملاً محیطی ناامن برای بازی کودکان شدهاند. از سوی دیگر، آلودگی هوا در روزهای سرد یا پرترافیک، سلامت جسمی کودکان را بیش از پیش تهدید میکند و والدین را از فرستادن فرزندانشان به محیط بیرون بازمیدارد.
در چنین شرایطی، اعطای عنوان «شهر دوستدار کودک» نباید تنها به عنوان یک شعار یا خبر دلگرمکننده در گزارشهای رسمی محدود بماند. اگر مسئولان واقعاً دغدغه سلامت نسل آینده و رشد اجتماعی کودکان را دارند، لازم است فراتر از تبلیغات، برای گسترش و تجهیز رایگان فضاهای بازی، افزایش سرانه فضای سبز استاندارد، ایمنسازی معابر شهری و آموزش رفتار ترافیکی به شهروندان اقدام کنند تا همه کودکان، از هر طبقه و محلهای، امکان تجربه کودکی شاد، فعال و خلاق را داشته باشند.
شهر دوستدار کودک، در عمل شهری است که کودکانش بتوانند بدون نگرانی و محدودیت، با شادی و ایمنی بازی کنند، در هوای پاک نفس بکشند و خیابانها را به عنوان بخشی از دنیای خود بشناسند و از آن لذت ببرند؛ نه صرفاً شهری که در قاب بنرها و تبلیغات، کودکانش لبخند میزنند. تا رسیدن به این نقطه مطلوب، تبریز هنوز مسیر طولانی پیش رو دارد.
