ابوالفتح اسحاق اردبیلی، ملقب به شیخ صفیالدین اردبیلی، در سال ۶۵۰ هجری قمری در شهر تاریخی اردبیل چشم به جهان گشود. او از همان نوجوانی، جذب مسیر طریقت و سلوک معنوی شد و در محضر عارفان برجسته زمان، به ویژه شیخ زاهد گیلانی، تربیت یافت. شیخ صفی با تلاش، زهد، دانش و اخلاق خود، نه تنها به عنوان یک مراد معنوی و مرشد طریقت، بلکه بهعنوان یک رهبر اجتماعی و فرهنگی در منطقهی آذربایجان شناخته شد.
او پس از رحلت شیخ زاهد، رهبری طریقت را بر عهده گرفت و مکتب صفویه را با محوریت تقوا، مردمداری، معنویت و مبارزه با فساد و ظلم پایهگذاری کرد. این مکتب با محوریت شهر اردبیل، به سرعت گسترش یافت و به الگویی معنوی برای مردم آذربایجان و سپس سراسر ایران تبدیل شد.
آثار و میراث برجایمانده از شیخ صفی، نه تنها در گفتار و کردار پیروانش، بلکه در ساختار تمدنی ایران نمایان است. نحوه سازماندهی طریقت، تربیت مریدان، حمایت از مظلومان، گسترش علم و اخلاق، و ساخت نهادهایی مردمی بر پایه عدالت و معنویت، تنها بخشی از اقدامات ماندگار اوست. تأثیر شیخ صفیالدین اردبیلی بهحدی بود که چند نسل پس از او، نوهاش شاه اسماعیل صفوی توانست با اتکا به همین طریقت مردمی و ریشهدار، دولت صفویه را بنیان نهد و ایران را بار دیگر به وحدت و اقتدار برساند.
آرامگاه باشکوه این عارف بلندآوازه در شهر اردبیل قرار دارد؛ مجموعهای فاخر و تاریخی که نهتنها بهعنوان یک بنای معماری اسلامی، بلکه بهعنوان موزهای زنده از تاریخ، عرفان و هویت آذربایجان شناخته میشود. این اثر بینظیر که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده، نمادی از منزلت علمی، فرهنگی و دینی مردمان آذربایجان در تاریخ ایران است.
پایگاه خبری ما، با رسالت زنده نگه داشتن نام و جایگاه آذربایجان در ایران، امروز بر خود وظیفه میداند که نهتنها این روز بزرگ را گرامی بدارد، بلکه نسل جوان را با چنین شخصیتهایی آشنا سازد؛ چهرههایی که برخلاف تحریفهای رایج، نه حاشیهنشین که در متن تاریخ و فرهنگ ایران، در جایگاه پیشگام و مؤثر قرار دارند.
امروز، در روز بزرگداشت شیخ صفیالدین اردبیلی، بار دیگر به خود میبالیم که آذربایجان، زادگاه چنین بزرگان و فرهیختگانی بوده است؛ شخصیتهایی که دین، معرفت، اخلاق، هویت و سیاست را در هم آمیختند و نقشی تعیینکننده در شکلگیری تاریخ ایران ایفا کردند.
باشد که با گرامیداشت این روز، هویت اصیل، فرهنگی غنی و معنویت دیرینه آذربایجان بیش از پیش شناخته شده و زنده بماند.